Yaptırımlar nedeniyle Rus iktisadında kapsamlı değişimler yaşanırken, ülkenin en değerli endüstrilerinden tarım bölümü de değişimin yaşandığı bir öbür alan olarak ön plana çıkıyor.
Ülkede tarım eserleri üretiminin ehemmiyet taşıdığı kimi bölgelerin valileri, Ukrayna savaşı ve akabinde gelen yaptırımlar nedeniyle geçen yıl Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’den tahıl ihracatında “dost olmayan” ülkelerden yabancı şirketlerin faaliyetlerinin kısıtlanmasını talep etmişlerdi.
Bu nedenle, tarım kesiminde faaliyet gösteren yabancı şirketler üzerindeki baskı artarken, Rusya Tarım Bakanlığı da geçen ay, dünyanın en büyük tarım şirketlerinden Cargill, Viterra ve son olarak Louis Dreyfus şirketlerinin de Rusya pazarındaki ihracat faaliyetlerini durdurma kararı aldığını bildirdi.
Geçen yıl prestijiyle, ülkenin en büyük tahıl ihracatçısı yüzde 18’lik hisseyle Rostov bölgesinden RİF şirketi olurken, Cargill, Viterra ve Louis Dreyfus da ülkenin en çok tahıl ihraç eden birinci 10 şirketleri ortasında yer alıyordu. Yabancı şirketlerin Rus tahıl ihracatındaki toplam hissesinin yaklaşık yüzde 40 seviyesinde olduğu iddia ediliyor.
Batılı şirketlerin ayrılma kararı almaları, Rus tarım kesiminin ve tahıl ihracatının geleceğine ait de soru işaretleri yaratıyor.
Rusya Tarım Bakanlığı, 29 Mart’ta yaptığı açıklamada, Rus pazarında faaliyetlerini sonlandıran şirketler nedeniyle tahıl ihracatının etkilenmeyeceğini ve şirketlere ilişkin varlıkların, sahibi kim olursa olsun kullanılmaya devam edileceğini bildirdi.
Rus dal yetkilileri de ülkede faaliyet gösteren yerli şirketlerin 20 yıl öncesine kıyasla artık çok daha ehil pozisyona geldiklerini ve batılı şirketlerin ayrılmasıyla oluşan boşluğun süratle doldurulacağını belirtiyor.
Yetkililer, Rusya’dan ayrılan şirketlerin isim değişikliği yaparak ülkede faaliyetlerini sürdürme mümkünlüğünün da yüksek olduğuna işaret ediyor.
Ancak yabancı uzmanlar, batılı şirketlerin Rus tarım bölümündeki faaliyetlerini sonlandırmaları nedeniyle Rus hükümetinin hem ülke içerinde hem de global ölçekte besin alanındaki jeopolitik tesirini artıracağı yorumunda bulunuyor.
Rusya’da geçen yıl toplam 153 milyon ton tahıl hasadı yapılırken, ülke global tahıl pazarında yaklaşık yüzde 19 hisseyle dünyanın en büyük tahıl ihracatçısı pozisyonunda bulunuyor.
Rus tahılının ana müşterileri ortasında Orta Doğu, Afrika ve Latin Amerika ülkeleri yer alıyor.
Başta Avrupa olmak üzere dünyanın değerli tahıl üreticilerinden Rusya ile Ukrayna ortasındaki savaş nedeniyle global besin bölümünde de 2022’nin başından itibaren sıkıntılar yaşandı.
Önemli bir tarım ülkesi olan Ukrayna, eserlerini hasat etme ve ihracatını gerçekleştirmede zorlanırken, tedarik zincirlerinin kimileri bozulurken, kimileri tümüyle ortadan kalktı.
Bu durum besin fiyatlarında rekor seviyelerde artışa yol açarken, Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütü’nün (FAO) Besin Fiyat Endeksi, Mart 2022’de bir evvelki aya kıyasla yüzde 12,6 artış göstererek ortalama 159,3 puan oldu ve tüm vakitlerin en yüksek düzeyine ulaştı.
Geçen yıl global besin bölümünü rahatlatan en kıymetli teşebbüslerinden birisi ise Türkiye’nin değerli rol oynadığı Karadeniz Tahıl Koridoru Mutabakatı olarak ön plana çıktı.
Savaş ve akabinde gelen yaptırımlar nedeniyle derinden etkilenen global tahıl ticareti, 22 Temmuz 2022’de İstanbul’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın himayesinde Ukrayna, Rusya, Türkiye ve Birleşmiş Milletler ortasında imzalanan Karadeniz Tahıl Koridoru Muahedesi sayesinde rahat bir nefes aldı.
Gıda fiyatlarının düşmesine katkı sağlayan teşebbüs uyarınca halihazırda 25 milyon tondan fazla tahıl sevkiyatı gerçekleştirildi.