Avrupa Birliği’nin (AB), yasa dışı ve ziyanlı dijital içeriklere karşı 2022 yılında kabul ettiği ve dünya devlerini etkileyecek yeni çevrimiçi içerik kural kitabı Dijital Hizmetler Yasası (DSA), 25 Ağustos’tan itibaren yürürlüğe girecek. Buna nazaran, her ay 45 milyondan fazla AB vatandaşı tarafından ziyaret edilen 19 büyük toplumsal medya platformu ve arama motoru bu kurallara uymak zorunda kalacak. Bunlar ortasında Facebook, Instagram, TikTok, X (Twitter), YouTube, Snapchat, LinkedIn ve Pinterest üzere toplumsal medya platformlarının yanında, Amazon, Booking, AliExpress, Zalando, Google Shopping üzere çevrimiçi alışveriş siteleri de bulunuyor. Ayrıyeten Wikipedia ve Google Maps üzere sitelerle, Google ve Apple’ın uygulama mağazaları da yeni düzenlemelerden etkilenecek. Yeni kurallara nazaran dev şirketler, çocukların cinsel istismarına ait fotoğraflar üzere yasa dışı içeriklere süratle müdahalenin yanı sıra, dezenformasyon ve siber zorbalık üzere toplumu etkileyen büyük sıkıntılara karşı da somut tedbirler belirlemek ve uygulamak zorunda kalacak. Bunun yanında şirketler, işleyişleri hakkında artık daha şeffaf olmak zorunda.
Bu kurallara uymayanlara Avrupa Kurulu, ilgili şirketin, milyarlarca doları bulabilecek, yıllık global gelirinin yüzde 6’sına kadar para cezası verebilecek. Önemli derecede ihlallerin olduğu örneklerde ise bir teknoloji şirketinin birlik içerisindeki ülkelerde faaliyet göstermesi süreksiz olarak yasaklanabilecek. Yeni düzenlemeleri denetleyen komitenin çalışmaları, büyük çevrimiçi platformların ve arama motorlarının global gelirlerinin yüzde 0.05’ine kadar ödeyeceği fiyatla finanse edilecek.
Facebook ve TikTok üzere şirketler, artık resmi otoritelerden ve vatandaşlardan gelen yasa dışı içeriği hızla kaldırmak zorunda. Ayrıyeten bu platformların, kullanıcıların yasa dışı olduğuna inandıkları içerikleri bildirmeleri için açık ve kolay sistemlere sahip olmaları gerekiyor. Amazon ve AliExpress üzere alışveriş platformları da, düzmece dokumacılık eserleri ve sıhhate ziyanlı oyuncaklar üzere eserlere karşı çok daha tesirli bir gayret yürütmekle sorumlu olacak.
Yeni düzenlemeler, çevrimiçi platformlar ve arama motorlarının, Avrupalılara karşı toplumsal risklere ait Avrupa Komisyonu’na detaylı yıllık rapor sunmasını mecburî kılıyor. Bilhassa toplumsal medya platformları, kullanıcılara içerik ve reklam öneren algoritmaların yasa dışı içeriklerin ve dezenformasyonun yayılmasına katkıda bulunup bulunmadığını tespit etmekle yükümlü. Ayrıyeten içeriklerin siber şiddete kapı açıp açmadığını, tabir özgürlüğü üzere temel haklara ziyan verip vermediğini ve insanların ruh sıhhatini olumsuz etkileyip etkilemediğini de denetlemek zorunda kalacaklar.
Bahsi geçen platformların, artık kullanıcılar için basitçe anlaşılabilir karar ve şartlara sahip olmaları ve bunları “özenli, objektif ve orantılı” biçimde uygulamaları gerekiyor. X üzere toplumsal medya siteleri, bir kullanıcının üyeliğini askıya aldığında, bunun nedenini açıklamak zorunda. Ayrıyeten kullanıcılar, platformların kararlarına evvel şirket nezdinde, daha sonra da mahkemede itiraz etme yetkisine sahip olacak.
Sosyal medya platformları, yeni düzenlemeye nazaran her altı ayda bir, içeriklerini yöneten çalışanın büyüklüğü ve uzmanlığı üzere detaylı bilgileri açıklamak zorunda. Ayrıyeten yasanın denetçileri, şirketlerin datalarına ve algoritmalarına erişebilecek, ofislerini denetleyebilecek ve hassas iş dokümanlarını talep edebilecek. Görevlendirilen araştırmacılar da belli projeler için platformların dahili bilgilerine erişim yetkisine sahip olacak.
