ABD’de üç bankanın iflasıyla başlayıp, Avrupa’ya sıçrayan finansal yangının çok daha büyük bir krizi tetiklemesinden tasa ediliyor. Silikon Vadisi Bankası (SVB), Silvergate Capital ve Signature Bank’ın ani çöküşü ile İsviçre bankası Credit Suisse’teki gelişmelerin akabinde, Alman Deutsche Bank paylarındaki kıymet kaybı yatırımcıların inancını derinden sarstı. Global piyasalar çalkantılı günlerin akabinde kısmen durulsa da bankacılık bölümüne ait riskler yüksek sesle tartışılmaya başlandı. Majör merkez bankaları, uyguladıkları agresif faiz siyasetleri nedeniyle finans sisteminde gerilimi artırmakla suçlanıyor.
Öyle ki; ABD bankacılık kesimindeki mevduatlar, Fed’in faiz oranlarını artırmaya başladığı Ocak 2022’den bu yana yaklaşık 600 milyar dolar azaldı. Bu keskin düşüş, bankacılık dalında 1974’ten bu yana en süratli mevduat çıkışının yaşandığını gösterdi. Ülkede müşteri mevduatlarının bu yıl yüzde 6 oranında düşmesi öngörülüyor. Bankaların tahvil varlıklarında yüzde 10’luk bir gerçek ziyan elde edilmesi durumunda hissedar sermayesinin yaklaşık yüzde 25 oranında azalması bekleniyor. Faiz artışlarına hassas öteki varlıklar da dahil edildiğinde yalnızca
ABD bankalarının ziyanının 2 trilyon
dolara ulaşabileceği kestirim ediliyor.
2008’de tüm dünyaya yayılan finansal krizin bir benzerinin yaşanabileceği telaşları, mart ayında ABD, Avrupa ve Japonya’da bankaların piyasa kıymetinden yaklaşık 460 milyar dolar silinmesine neden oldu. Yüksek faiz ortamı ve bankaların menkul değer varlıkları üzerinden yazdıkları ziyan global finans sistemini değerli ölçüde zayıflattı. Silikon Vadisi Bankası’nın çöküşüyle birlikte kısa vadeli mevduat varlıklarıyla uzun vadeli menkul değerler eserlerinin satın alınmasıyla
ilişkili riskler ortaya çıktı.
Fed datalarına nazaran; ABD’de küçük ve orta ölçekli bankalar 15 Mart ile sona eren panik haftasında yaklaşık 120 milyar dolarlık rekor mevduat kaybetti. Kelam konusu mevduat çıkışı, bir evvelki rekorun kırıldığı 16 Mart 2007 haftasının 2 katından daha büyük bir bilgiye karşılık geldi. Küçük bankaların toplam mevduatı 5,46 trilyon dolara geriledi. ABD’nin en büyük bankalarının toplam mevduatı ise belirtilen haftada 67 milyar dolar artarak 10,74 trilyon dolara yükseldi. Global bankaların müşteri mevduatlarının kaçışı karşısında ne derece savunmasız olduğu da anlaşıldı.
Finansal krizi bastırmak için alınan önlemler şimdilik ortalığı sakinleştirmiş görünse de, küçük ve orta büyüklükteki bankaların geleceği sorgulanıyor. Gerçekten mali yapısı güçlü olmayan bu ölçekteki bankalar, 2 yıl boyunca bütün mevduatlarına teminat verilmesini istiyor. Uzmanlar, bankacılık sistemini çevreleyen sıkıntıların şimdi sona ermediği konusunda uyarıyor. Çünkü dev bankalar, müşteri mevduatlarının kaçışını durdurmaya ve menkul değerler varlıklarındaki ziyanlarla gayret etmeye çalışıyor. Batılı finansçılar, krizden çıkış için para siyasetinde değişikliğe işaret ediyor. Bankacılık sistemindeki gerilimi fakat faiz indirimlerinin azaltabileceği görüşü öne çıkıyor.