Ülke, 1961’de kazanılan bağımsızlığın akabinde federatif bir sistem tercih etmek durumunda kaldı.
Hükümet, federatif yapının maliyetli olduğunu argüman ederek 1972’de federal sistemden üniter sisteme geçmek için referandum yaptı.
Yüzde 80’i Frankofon olan ülkede, üniter sisteme geçilme kararı alınarak ülkenin ismi “Birleşik Kamerun Cumhuriyeti” olarak değiştirildi ve üniter sisteme geçilen 20 Mayıs tarihi “ulusal bayram” ilan edildi.
Kamerunlu sosyolog Muhammed Pagna, AA muhabirine yaptığı açıklamada, “Dünyada bağımsızlık gününü kutlamayan tek ülke Kamerun’dur. Bunun da tarihi münasebetleri vardır. İngiliz ve Fransız Kamerun’un başka ayrı bağımsızlık tarihlerini kutlamak yerine iki Kamerun’un birleştiği 20 Mayıs 1972 tarihi, ulusal bayram olarak kutlanır.” sözünü kullandı.
Bazı Anglofon Kamerunluların federatif yapıda kalmak istediğini belirten Pagna, “Kamerun hükümeti, federatif yapıyla kazanılan bağımsızlığı hatırlamak ve hatırlatmak istemiyor.” dedi.
Pagna, Anglofon bölgesinde hala Kamerun’un federatif yapıya geçtiği 1 Ekim 1961 tarihini ulusal gün olarak kutlayanların olduğunu söyleyerek Anglofon ve Frankofon bölge ortasındaki meselelerin çözülemediğini ve yaşanan sorunların ülkenin en büyük sorunu olan “Anglofon krizini” ortaya çıkardığını kaydetti.
Sömürgeci güçler Fransa ve İngiltere’nin Birinci Dünya Savaşı bitmeden ivedilikle 1916’da Kamerun’u sömürgeleştirme dilekleri, Anglofon krizinin temelleri oldu.
Fransa, Kamerun’un doğu kısmını, yani ülkenin beşte dördünü işgal ederken, İngiltere ise batı kısmını sahiplenerek bu bölgeyi sömürgesi olan Nijerya’ya bağladı.
Fransa ve İngiltere’nin işgal ettikleri bölgelerde hayata geçirdikleri birbirinden farklı siyasi, idari ve tüzel uygulamalar, sömürge devri öncesinde barış ve huzur içinde yaşayan ülkenin ayrışmasına neden oldu.
Kamerun’da kalkınmayı engelleyen en değerli ögenin, Kuzeybatı ve Güneybatı bölgelerinde tesirli olan Anglofon krizi olduğu belirtiliyor.
250’den fazla etnik yapının bulunduğu ve hiçbir yapının çoğunluğa sahip olmadığı ülkede, çatışma alanı olarak sömürge devrinden kalan lisan faktörü, “Anglofonluk-Frankofonluk” öne çıkıyor.
Hükümetin 2016’da bu iki bölgedeki okullara ve mahkemelere, İngilizce bilmeyen öğretmenleri ve yargıçları tayin etmesi bölgede reaksiyonlara neden oldu. Yansıların akabinde başlayan şovların büyümesiyle Anglofon krizi patlak verdi.
ABD ve başka ülkelerdeki Anglofon diasporanın dayanağını alan Anglofonlardan kimileri, silahlanarak 1 Ekim 2017’de Kuzeybatı bölgesinde “Ambazonya” ismini verdikleri bir devlet kurduklarını ilan etti.
Son bilgilere nazaran, Anglofon krizinde ordu ile ayrılıkçılar ortasındaki çatışmalarda en az 6 bin kişi hayatını yitirdi, 800 bin kişi yerinden oldu, 40 bin kişi komşu ülkelere sığınmak zorunda kaldı.
