Türkiye’nin Avrupa Birliği (AB) tarifli genel idare borç stoku 31 Aralık 2022 prestijiyle 4 trilyon 763 milyar lira oldu. Borç stokunun gayrisafi yurt içi hasılaya (GSYİH) oranı yüzde 31,7 olarak hesaplandı. 2002 yılında borç stokunun ulusal gelire oranı yüzde 71,5 düzeyindeydi. Uygulanan iktisat siyasetlerinin getirdiği güzelleşme sayesinde kamu maliyesinin en değerli göstergelerinden biri olan borç stokunda 20 yılda 39,8 puan düşüş gerçekleşti.
Türkiye’nin borç stokunun GSYİH’e oranı, 2021 yılı ile kıyaslandığında da 10,1 puan azaldı. Kelam konusu oran, geçtiğimiz yılın 3. çeyreğinde AB ülkelerinde ortalama yüzde 85,1 olarak kayıtlara geçti. Datalar, Avrupa’nın borç yükünün Türkiye’ninkinin 2.7 katı olduğunu gösterdi. Global ekonomik çalkantılara neden olan Covid-19 salgını ve Rusya-Ukrayna savaşına karşın Türkiye, en az borçlu ülkeler ortasındaki yerini daha da güçlendirdi.
Avrupa Birliği’nin üye ülkeler için geliştirdiği ve 1993’te imzalanan Maastricht Kriterleri’ne nazaran; kamu borçlarının GSYİH’e oranının yüzde 60’ı geçmemesi gerekiyor. Bu hudut aşıldığında uygulanacak önlemlerin AB Kurulu’na bildirilmesi ve faal çabanın yapılması isteniyor. Aksi takdirde kelam konusu üye ülkeye yönelik ‘aşırı açık prosedürü’ isimli disiplin süreci uygulanabiliyor. Disiplin süreci sonunda ekonomik yaptırımlar devreye alınıyor. Lakin, devlet borçlarının ulusal gelire oranı bakımından birçok Avrupa Birliği üyesi ülke sınıfta kalmaya devam ediyor.
Kamu borcunun GSYİH’e oranının en fazla olduğu ülkeler ortasında yüzde 178,2 ile Yunanistan başı çekiyor. Yunanistan’ı, yüzde 147,3 ile İtalya, yüzde 120,1 ile Portekiz, yüzde 115,6 ile İspanya, yüzde 113,4 ile Fransa ve yüzde 106,3 ile Belçika izliyor. Kamu borcunun GSYİH’e oranının en az olduğu ülkeler ise yüzde 15,8 ile Estonya, yüzde 23,1 ile Bulgaristan ve yüzde 24,6 ile Lüksemburg olarak sıralanıyor. AB üyesi ülkeler, daha evvel salgın nedeniyle Maastricht Kuralları’nı askıya alma kararı almış ve kamu harcamalarını süratle yükseltmişti.
Avrupa Birliği’nde 2022 yılının 3. çeyreği prestijiyle toplam kamu borcu 13 trilyon 180 milyar avro düzeyini buldu. AB’de bütçe açığının GSYİH’e oranı yüzde 3,2’ye çıktı. Türkiye’de ise bu oran yüzde 1’in altında kaldı.
* Yunanistan 178,2
* İtalya 147,3
* Portekiz 120,1
* İspanya 115,6
* Fransa 113,4
* Belçika 106,3
* AB ortalaması 85,1
* Türkiye 31,7