Her yılın Ağustos ayı 2009’dan beri sinemamız ve kültürümüz ismine hüzün manasına gelir. Çünkü Ulusal Sinema’nın kurucusu kabul edilen Yücel Çakmaklı 23 Ağustos 2009’da vefat etti. Senarist, direktör ve üretimci olarak Türk Sineması’na büyük katkılar sunan Çakmaklı, yarım asır emek verdiği dal için çok şey söz ediyordu.
Yeşilçam’ın en verimli periyodunda sinemaya atılan, 1960’lar boyunca 50’den fazla sinemada misyon alan Yücel Çakmaklı, 1969’da birinci sineması Kâbe Yollarında’yı çekti (Yakın vakte kadar kayıp olan sinema bulundu. Yeni Şafak Kültür Sanat Editörü Sevda Dursun geçtiğimiz aylarda bu haberi sayfa manşetine taşıdı). Çakmaklı’nın bölümde kabul görmesi ve Ulusal Sinema akımını başlatması ise 1970’dedir. Şule Yüksel Şenler’in Huzur Sokağı isimli romanından uyarlanan Birleşen Yollar sineması büyük ses getirir. Başrollerde Türkan Şoray ve İzzet Günay’ın yer aldığı sinema, o periyoda kadar beyaz perdede neredeyse hiç yer almayan hususları ele alır. Ulusal ve manevi bedelleri sinema ile ele alıp toplumun yararına olacak halde sinemalar çekme niyetinde olan Çakmaklı, Birleşen Yollar ile yeni bir perde açar temelinde. O vakte kadar sinemalarda dindar beşerler toplumun aksak ögesi olarak görülür. Yeşilçam’ın en çok istek gören sinemalarında dindarlar makus resmedilir. Anadolu beşerinin özünü ve toplumsal gerçekleri yansıtmayan bu görünüme isyan eden Çakmaklı elini taşın altına koyar ve daha sonraları Ulusal Sinema ismi verilecek akımı başlatır.
Cumhuriyet’in kuruluşundan itibaren resmi ideoloji mütedeyyin kısmı ‘öteki’ olarak kodlar. Sosyolojiyle taban tabana zıt bu hal, sinema sinemaları başta olmak üzere bütün kitle irtibat araçlarında ve kitlesel yayınlarda da kendini gösterir. Yücel Çakmaklı, Yeşilçam geleneğinden yetişmiş bir sinemacı olarak memleket insanın özünden beslenen, özüne ışık tutan, Anadolu insanını sinemada yanlışsız yansıtan üretimler peşindedir. “Türk Sineması fakat köylüsü ve kentlisi ile manevi değerleri husustan üstün tutan Müslüman Türk halkının inançları, ulusal karakterleri, gelenekleriyle yoğrulmuş, Anadolu gerçeklerini yansıtan sinemalar vererek ‘Milli Sinema’ hüviyetine kavuşabilecektir.” derken kastettiği şey tam olarak Ulusal Sinema akımının misyonudur.
Toplumun her kesiti ile barışma sürecinde olan ve 20 yıldır mütedeyyin kesitin sosyo-kültürel alanda daha etkin olarak yer aldığı bir devirdeyiz. Bugünden bakınca anlamak sıkıntı olabilir. Lakin daha değerli. Çünkü Çakmaklı’nın beyaz perdeden haykırdığı şeyleri 1970’lerde söylemek hiç de kolay değildir. Darbelerle daima akamete uğrayan siyaset alanı postalların gölgesinde varlığını devam ettirmeye çalışırken, cuntaların dindar kesite bakışı daima olumsuz oldu. Seküler şahısların elinde olan ve bunun ötesinde inançlı insanlara düşmanlık besleyenlerin azımsanmayacak oranda olduğu sinema dalında mütedeyyin biri olarak yer almak esasen zordur. Yücel Çakmaklı bunun da ötesine geçerek davasını sinemaya taşır. Sonrasında birçok direktör tıpkı yolda üretim yapar.
Yücel Çakmaklı, sinemanın yalnızca cümbüş aracı olmadığının farkında, kaygı ettiği sorunlara dair söyleyecek kelamı olan ve bunu bir hal olarak sinemalarına aktaran biriydi. Birleşen Yollar, Kızım Ayşe, Oğlum Osman, Çok Sesli bir Vefat, Diriliş üzere yapıtlarıyla ölümsüzleşen Çakmaklı’nın çokça ürettiği vakitlerden tam yarım asır sonra değerini daha güzel anlıyoruz. O, Anadolu beşerinin gür sedası idi. Kapanmayacak pencereler açtı ve dört köşe çerçevelerden hala tıpkı ılık rüzgâr esiyor.
Ulusal Sinema’nın kurucusu Yücel Çakmaklı vefatının 14. yıl dönümünde İstanbul’da düzenlenecek panel ile anılacak. Memleketler arası Sineme Derneği’nin İstanbul Vilayet Kültür Müdürlüğü paydaşlığı ile düzenleyeceği programda “Yücel Çakmaklı’nın Akabinde Ulusal Sinema’nın Neresindeyiz?” konusu masaya yatırılacak. Aktiflikte Çetin Tunca, Yıldız Ramazanoğlu, Nazif Tunç, Attila Gökbörü, Nebiye Ay ve İhsan Kabil konuşma yapacak. Program Beyazıt Orhan Kemal Vilayet Halk Kütüphanesi’nde 17.30’da başlayacak
