Sudan’da ordu ile paramiliter Süratli Dayanak Kuvvetleri (HDK) ortasında aylardır devam eden gerginlik, dün sabah silahlı çatışmaya dönüştü. Başşehir Hartum’un Erkevit, Spor Kenti, Genelkurmay Başkanlığı ve Egemenlik Kurulu Lideri ve Ordu Kumandanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan’ın ikametgahının bulunduğu bölgelerde silah sesleri ve ağır dumanlar yükseldi.
Uçaklar havalandı
Çatışmaların başlamasının akabinde orduya ilişkin savaş jetleri de, başşehir Hartum’daki birtakım noktaları bombaladı. Uçaklar, havalimanı, Cumhurbaşkanlığı Sarayı, Genelkurmay Başkanlığı üzere noktaların yakınında yarım saat kadar alçak irtifada uçtu. Hartum’un çeşitli noktalarında konuşlu HDK güçleri, uçaksavarlarla jetlere karşılık verdi. Sudan ordusundan yapılan açıklamada, “isyancı” HDK’ye karşı ülke genelinde operasyonların sürdüğü ve HDK’ye ilişkin 80’e yakın askeri aracın imha edildiği duyuruldu. Ordu ile milis güç HDK ortasındaki çatışmalar sürerken iki taraf da medya üzerinden dezenformasyon savaşı yürütüyor. Hem el-Burhan hem de HDK Kumandanı Orgeneral Muhammed Hamdan Dagalu, çatışmayı ve savaşı karşı tarafın başlattığını tez etti.
Sudan’da tansiyonun tırmanması, ordu ile HDK ortasında “askeri güvenlik reformu” konusunda yaşanan bir dizi uyuşmazlığın akabinde geldi. HDK’nin büsbütün orduya entegrasyonuyla tek ve ulusal bir ordu kurulması ve ordunun da ticari ve siyasi faaliyetleri bırakıp kışlaya çekilmesi üzere unsurları kapsayan güvenlik ıslahatı, 2021’den bu yana süren idare krizi ve asker-sivil uyuşmazlığını çözmek için 5 Aralık 2022’de imzalanan çerçeve muahedenin en kıymetli unsurları ortasında yer alıyor. Sudan ordusu, “paralel ordu” üzere hareket eden HDK mensuplarının başşehir ve birtakım kentlerdeki hareketliliğinin ve kimi mevkilerde konuşlanmasının güvenlik riski ve tehdidini artırdığını, bunun ordunun müsaadesi dışında yapılan kanunsuz bir aksiyon olduğunu açıklamıştı. El-Burhan, HDK’nin mevcut yapısının değiştirilerek orduya katılması konusunda ısrarla açıklamalar yaparken Dagalu da entegrasyona karşı çıkmadıklarını lakin bunun büsbütün sivil bir idarenin çatısı altında gerçekleşmesini istediklerini söz ediyor.
HDK’dan yapılan açıklamada Orgeneral Dagalu’nun inançlı bir yerde olduğu ve operasyonları şahsen yönettiği belirtildi. AlJazeera canlı yayınına katılan HDK Kumandanı Dagalu, “Demokratik dönüşüm için savaşıyoruz. Demokrasinin bedeli olacak. (Ordu Kumandanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan) Saklandığın yerde seni bulup adalete teslim edeceğiz ya da it üzere öleceksin.” dedi.
Sudan’da, bağımsızlığını kazandığı 1956’dan bugüne kadar idarenin değiştiği 3 darbe gerçekleşti, 3 kere de halk ayaklanması sonucu iktidarlar değişti. Son olarak 1989’da askeri darbeyle başa geçen Cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir’in 30 yıllık iktidarı, 11 Nisan 2019’da askeri müdahale ile sona erdirildi,
Sudan’daki gelişmeler bölge ülkelerini de alarma geçirdi. Çad, Sudan sonunu kapattı. Afrika Birliği ve BM ateşkes daveti yaptı. ABD, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) dışişleri bakanları, telefon görüşmesi yaparak Sudan’daki son durumu ele aldı. Ankara ise taraflara itidal daveti yaptı.
HDK güçlerinin ele geçirdiği Merve Havaalanında bulunan Mısırlı askerleri rehin aldığı argüman edildi. Mısır ordusundan yapılan açıklamada ise tatbikatlar için ülkede askerlerinin bulunduğu belirterek, askerlerin güvenliği için ilgili makamlarla uyum içinde olunduğu kaydedildi.