Türkiye’nin yaş meyve zerzevat, bilhassa domates ihraç ettiği ülkelerin başında gelen Rusya’nın 2015 yılında uçak kriziyle yasakladığı ve 1 Kasım 2017’den itibaren de 50’şer bin tonluk kota uyguladığı domates ihracatında, dördüncü 50 bin tonluk kota da dolmak üzere. Batı Akdeniz İhracatçıları Birliği’nce (BAİB) tüm ihracatçılara mevzuya ait ikaz iletisi gönderildi.
199 BİN 300 TON OLDU
BAİB’den, Rusya’ya ihracat yapan üyelere 22 Kasım’da yapılan duyuruda, Rusya’ya domates ihracatında 200 bin tonluk kotanın 196 bin 300 tona ulaştığı belirtilmişti. Yaklaşık 10 günlük süreçte Rusya’ya 3 bin ton daha domates gönderildi. 2 Aralık prestijiyle Rusya’ya gönderilen domates ölçüsü toplamı 199 bin 300 tona yükseldi. Dördüncü 50 bin ton kotasında yalnızca 700 tonluk bir kota kaldı ve bu kotanın da bir-iki gün içinde dolması bekleniyor.
BAİB’DEN ÜYELERE GÖNDERİLEN MESAJ
BAİB’den gönderilen ileti şöyle:
“Sayın üyemiz, 2 Aralık 2020 prestijiyle Rusya’ya domates ihracatında 200 bin tonluk kotanın 199,3 bin tonu dolmuştur. Kotanın dolması halinde Rusya’ya yapılacak domates sevkiyatlarının ülkemiz gümrüklerinden çıkamaması ya da Rusya gümrüklerinden giriş yapamaması üzere problemlerle karşılaşılabilir. Firmalarımızın mağduriyet yaşamamaları için ihracatlarında şimdiki kota durumunu dikkate almaları değerlidir.”
SADECE 700 TON KALDI
BAİB Lider Yardımcısı Ergin Civan, Antalya’dan Rusya’ya domates ihracatında artık son yüklemelerin yapıldığına dikkat çekti. Geriye yalnızca 700 tonluk bir kota kaldığını belirten Civan, öncelikli Rusya ile kotanın kaldırılması yahut hemen yeni kota açılması için üst seviye teşebbüslerin devam ettiğini açıkladı.
DEMOKLES’İN KILICI GİBİ
TAMAMEN KEYFİ BİR UYGULAMA
Bir TIR’da yaklaşık 15-17 ton eser bulunabildiğini, birtakım TIR’larda domatesle birlikte biber, patlıcan üzere eserlerin de olabildiğini söyleyen Civan, “Kota dolduktan sonra domates yüklü TIR’lar Rusya gümrük kapılarından içeri alınmıyor. Domatesle birlikte öbür eserlerin de olduğu araçlarda domatesi indirtebilirler yahut hiçbirini almayabilirler, büsbütün keyfi bir uygulama” dedi.
RUSYA’DAN DOMATES SİPARİŞİ DURDURULDU
Kota uygulamasının şu anda büyük bir handikap olduğunu belirten Civan, kotadaki ölçü azaldıkça problemlerin da büyüdüğünü söyledi. Rusya’daki domates alıcılarının, yeni kota açılmadığı için siparişi durdurduklarını kaydeden Civan, “Bu devir temelinde Rusya’nın kendi üretimi olduğu bir periyot de değil ve dışa bağımlı. İlkbahar sonu, yaz başı çıkıyor kendi eserleri. Ona karşın kotada zorluk çıkartılıyor olması anlaşılabilir değil” diye konuştu.
KOTANIN KALDIRILMASINI İSTİYORLAR
Uçak krizi sonrası domatese uygulanan 50 bin tonluk kotanın 2019’da 150 bin tona, 25 Şubat 2020 tarihinde de 200 bin tona çıkarıldığını belirten Antalya Ticaret Borsası (ATB) Lideri Ali Çandır, kotanın kaldırılması için TOBB aracılığı ile teşebbüslerde bulunulduğunu ve sorunun ilgili bakanlıklara iletildiğini açıkladı. Ülkelerin siyasi ve ticari bağlarının farklı olması gerektiğini söyleyen Çandır, “Kota kabul edilemez. İki ülke ortasında sorun kalmadığına nazaran kotanın niçin sürdüğünü anlayabilmiş değiliz. Üyelerimiz kotanın büsbütün kaldırılmasını istiyor” dedi.
