DR CAVİD VELİEV MİLLETLERARASI İLGİLER TAHLİLLER MERKEZİ
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev Yunanistan ın Azerbaycan daki Escort Gençlik yeni büyükelçisinin itimat mektubunu kabul ettiği vakit Doğu Akdeniz konusunda Türkiye ye net dayanağını ortaya koyması Türkiye ve Azerbaycan da ilgiyle karşılandı Bu takviyenin Doğu Akdeniz de safların netleştiği bir Gençlik escort devirde gelmesi Türkiye açısından daha da kıymetlidir Lakin Azerbaycan bütün sorunlarda olduğu üzere Doğu Akdeniz sıkıntısında Türkiye yi açık ve net olarak desteklemesine ait birinci örnek değildir Doğu Akdeniz de Gençlik escort Bayan tarafların açık halde konumunu ortaya koyduğu Şubat ayında Bakü de yapılan Türkiye Azerbaycan Yüksek Seviyeli Stratejik İşbirliği Konseyi nin toplantısı vakti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev yaptığı açıklamada Şu anda bölgede yaşanan gelişmeler karşısında Azerbaycan devleti ve halkı kesin olarak Türkiye devletinin ve halkının yanındadır kelamları Azerbaycan ın Türkiye nin yalnızca Doğu Akdeniz değil tıpkı vakitte Suriye ve Libya daki siyasetlerini desteklediğinin bildirisiydi
YUNANİSTAN ERMENİSTAN RUM KISMI İTTİFAKI
Cumhurbaşkanı İlham Aliyev in bu açıklamayı herkesin duyabileceği formda beyan etmesinin öncelikli nedenlerinden biri kendisinin de tabir ettiği üzere 2019 yılından itibaren tekrar Yunanistan Rum Kesimi Ermenistan üçlü işbirliğinin tekrar canlanmasıdır Bu üçlü işbirliği 1990 lı yıllarda ortaya çıkmış bir süre orta verilmiş ve 2019 yılında Doğu Akdeniz de yaşanan gerginlikle birlikte tekrar canlanmıştır Bu üçlü işbirliğinin amacında ise Azerbaycan ve Türkiye nin bölgesel faaliyetlerini kısıtlama ziyan vermek ve global manada Azerbaycan ve Türkiye ye aykırı adımları desteklemek olduğunu Yunanistan ve Ermenistan üst seviye yetkilileri tarafından yapılan açıklamalardan görmek mümkündür
Yeni devirde üç tarafın dış işleri bakanları ortasındaki birinci görüşme 4 Haziran 2019 yılında Lefkoşa da yapıldı Nikos Hristodoulides in açıklamasına nazaran bu görüşme ile Doğu Akdeniz de Yunanistan ve Kıbrıs Rum kısmının oluşturduğu işbirliği formatına Ermenistan da dahil olmuştur Yunanistan Dış İşleri Bakanı Giorgos Katrougalos a nazaran ise taraflar ortak tarihî bağlar ve ortak tavır bir birine bağlamaktadır Hristodoulides e nazaran bu görüşmede Rum bölümü Yunan ve Ermeni tarafını Türkiye nin Doğu Akdeniz deki yasadışı faaliyetleri konusunda bilgilendirmiştir Görüşmede taraflar ortasında Ermenistan da Ocak 2020 tarihinde üçlü tepenin yapılması kararlaştırılmıştır
Üçlü görüşmeden sonra yapılan açıklamadan işbirliğinin maksadı şöyle anlaşılmaktadır Türkiye ve Azerbaycan tersi bir işbirliği oluşturmak bölgesel jeopolitik dengeyi etkileyerek kendi lehine bir durum oluşturmak ve milletlerarası alanda kelamda Helen ve Ermeni soykrımları nın tanıtılması için Yunan ve Ermeni diasporaları ortasında işbirliğini geliştirerek koordine etmek Gerçekten 29 Ekim 2019 tarihinde ABD nin Temsilciler Meclisi nde 1915 olayları hakkında kelamda soykırım kararının kabulu için Yunan ve Ermeni diasporası işbirliği yapmıştı
Üçlü işbirliğinin maksat ve beklentilerini 5 Kasım 2019 yılında birinci Yunanistan Cumhurbaşkanı olarak Ermenistan ı ziyaret eden Prokopis Pavlopulos Ermenistan Cumhurbaşkanı Armen Sarkisyan ile yaptığı ortak basın açıklamasında ayrıyeten şöyle sıralamıştır Ermenistan ile Avrupa Birliği ortasında münasebetlerin geliştirilmesi için Erivan a takviye vermek Ermenistan üzerinden Avrasya Ekonomik Birliği pazarına dahil olmak BM ve UNESCO üzere memleketler arası örgütlerde Hrıstiyan bedellerinin korunması noktasında işbirliği yapmak her iki halkın maruz kaldığı soykırım ın memleketler arası alanda tanıtılması için diasporalar ortası işbirliğini artırmak Pavlopulos Ermenistan Azerbaycan probleminin tahlili konusunda da Her bir sorun farklıdır ve tarihi politik ve türel açıdan onların tahliline ortak yaklaşımı ortaya koymak ve tekrarlamak ve kes yapıştır mantığı ile yaklaşmak gerçek değildir diyerek Erivan ın Ermenistan Azerbaycan sorunun tahlili konusunda tavrını desteklediğini ortaya koymuştur Pavlopulos un Ermenistan Azerbaycan sorunu konusunda Erivan ın tezlerini desteklemesi Yunanistan ın Kıbrıs sorununun tahliline ait tavrı ile aksi düşmektedir
İster Haziran ayında yapılan üçlü dış işleri bakanları görüşmesinde isterse de Yunan Cumhurbaşkanı nın Ermenistan ziyareti sırasında Ocak 2020 tarihinde Erivan da üçlü tepe toplantısı yapılması kararlaştırılmış ama tepenin pandemi nedeniyle ertelendiği açıklanmıştır Sonraki süreçte de üç taraf ortasında karşılıklı takviye devam etmiştir Ermenistan Yunanistan ve Kıbrıs Rum kısmı Haziran ayında BM 75 Genel Şura Başkanlığı için Türkiye nin adayı Volkan Bozkır ın aleyhine oy kullanmış ve hatta BM Genel Kurulu na Volkan Bozkır ın adaylığına karşı ortak mektup yazmıştır
TOVUZ SALDIRISINA RUM DESTEĞİ
12 14 Temmuz 2020 tarihleri ortasında Ermenistan ın Azerbaycan ın Tovuz bölgesine saldırısını destekleyen tek taraf Kıbrıs Rum kesiti olmuştur Temmuz 2020 de Ermenistan Dış İşleri Bakanı Zöhrab Mnatsakanyan Yunanistan ın MEGA televizyon kanalına verdiği röportajda Türkiye nin Ayasofya kararını eleştirmiş Doğu Akdeniz de Türkiye nin tavrını kınamış ve Yunanistan ı desteklediklerini bildirmiştir Mnatsakanyan Türkiye ve Azerbaycan ı eleştirirken Doğu Akdeniz konusunda tek taraflı davranan Yunanistan ve Azerbaycan topraklarını işgal eden Ermenistan ı bölgede barış ve istikrar için çalışan devletler olarak tanımlamıştır Ağustos ayında Ermenistan Dış İşleri Bakanlığı bir açıklama yaparak Doğu Akdeniz ve Ege Denizi nde yaşanan gelişmeler karşısında Yunanistan ve Rum kısmını desteklediklerini açıklamıştır
Kısacası son 2 yıldır Türkiye ve Azerbaycan a karşı gelişen Yunanistan Ermenistan Rum bölümü üçlü işbirliği Azerbaycan ı herkesin duyacağı biçimde Türkiye yi desteklediğini beyan etmesine neden olmuştur Azerbaycan Cumhurbaşkanı bu açıklaması ile Türkiye nin yalnız olmadığını beyan etmiştir Ancak başka taraftan Ermenistan ın Doğu Akdeniz le hiçbir coğrafik bağı ve ilgisi olmadığı halde yalnızca Türkiye ye karşı olmak için Yunanistan ve Rum kesiti ile işbirliğine giderken Azerbaycan ve Türkiye nin Akdeniz de ortak çıkarları vardır
AZERBAYCAN DOĞU AKDENİZ TATBİKATINA KATILACAK
1 10 Ağustos 2020 tarihlerinde Azerbaycan da Türkiye Azerbaycan ortak askeri tatbikatı yapıldığı bir periyotta Türk basınında Azerbaycan ın tıpkı vakitte Türkiye liderliğinde Akdeniz Kalkanı Harekatı na da katılacağı haberleri yer aldı Azerbaycan ın ne vakit katılacağı hakkında ayrıntılı bilgi yer almamış olsa da bu haberler Bakü nün Ankara ya somut takviyesi olarak nitelendirildi
Akdeniz Kalkanı Harekatı direkt Azerbaycan ı ilgilendiren bir tatbikattır Zira Türkiye Deniz Kuvvetleri sayfasında yer alan bilgiye nazaran bu harekât 2006 yılında Bakü Tiflis Ceyhan Ham Petrol Boru Sınırı çalışmaya başladıktan sonra icra edilmeye başlanmıştır ve 3 temel gayesi vardır
Bölgede eneri ve ticaret yollarının güvenliğinin temin olunması
Türkiye nin Doğu Akdeniz de petrol ve doğalgaz arama güvenliğinin temin olunması
Türkiye nin Doğu Akdeniz de egemenlik haklarının korunması
BTC boru sınırı Azerbaycan ham petrolünü Akdeniz de olan Ceyhan limanına iletiyor ve buradan Akdeniz üzerinden dünya piyasasına ulaştırıyor Öte yandan BTC Türkiye ve Azerbaycan ın iştiraki projesidir Yani buradaki güç ve ticaret yollarının güvenliği Türkiye kadar Azerbaycan ın iktisat ve güç güvenliğini ilgilendiriyor Kıyaslama için denilebilir ki Ermenistan ın Yunanistan ve Rum bölümüne takviyesi Türkiye aykırılığı üzerinden gelişiyorsa Akdeniz de Azerbaycan Türkiye paydaşlığı bir aykırılık üzerine değil her iki ülkenin ekonomik ve güç çıkarlarını yakından ilgilendirdiği için gelişiyor
Bu manada Azerbaycan Türkiye stratejik iştirak mutabakatının 10 yıldönümünde her iki ülke karşılıklı olarak imtihanlardan başarılı çıkmaktadır Doğu Akdeniz konusunda Azerbaycan ın Türkiye ye dayanağı strateji müttefikliğin bir gereğidir ve Bakü Ankara yı yalnız bırakmamaktadır Öteki taraftan Akdeniz in güç ve ticaret yollarının güvenliği Azerbaycan ı da yakından ilgilendiriyor ve bu yolların müttefikinin denetiminde olması stratejik tercihidir